Jeneverbes (Juniperus communis L.) in de verdrukking; een integrale verkenning van de verjongingsproblematiek

In Nederland en omringende landen is er de afgelopen 60 jaar nauwelijks meer sprake van verjonging van Jeneverbes. In dit onderzoek is de kennis over de soort en de problematiek van verjonging bijeengebracht op basis van literatuur en kennis bij beheerders en onderzoekers. Zowel de ecologische aspecten als de historische verspreiding sinds de laatste ijstijd zijn in beeld gebracht. Vergrijzing van populaties leidt voor Jeneverbes bij ongewijzigd beleid binnen enkele decennia tot ineenstorting van de Nederlandse populaties. Uit dit onderzoek blijkt dat kennis over de relevante reproductie- en kiemingsecologie van deze soort ontbreekt en dat oplossingen voor verjonging vooral worden gezocht in herstel van het historisch heidebeheer. Het veiligstellen van huidige populaties tegen brand, schaduwvorming en valhout heeft prioriteit. Abiotische factoren (bodemsamenstelling, vochthuishouding en microklimaat) tijdens het proces van kieming en vestiging en milieucondities (vergrassing) lijken de feitelijke oorzaak te zijn van de ontbrekende reproductie. Secundaire factoren, zoals het geringe aandeel kiemkrachtig zaad, verergeren dit probleem. Experimenteel onderzoek en de vertaling daarvan naar succesvol operationeel beheer is noodzakelijk om op korte termijn zinvolle beheermaatregelen te kunnen treffen.